℃ / ℃
Haydar harezmi̇
Haydar Harezmi, 14. yüzyılın sonlarında ve 15. yüzyılın birinci yarısında yaşadığı bilinen, Çağatayca dilinde yazan önemli bir Türk şairidir. Yaşamı hakkında, fazla bilgi mevcut değildir. Mahlasından,Harizm Türklerinden olduğu anlaşılır. Şair Harezmi, yaptığı eser ve çalışmaları ile döneminin etkili ve etkin şairleri arasında yer almayı başarmıştır. Böylece yüz yıllar sonrada kendinden bahsedilen önemli şairler arasında sayılmıştır.
Haydar Harezmi’nin Edebi Hayatı
Ali ŞirNevai, Mecalis-el nefais-Güzellikler meclisi adlı yapıtında; Haydar Harezmi’nin Türki- Guy-Türkçe söyleyen lakabı ile tanındığını ve ün kazandığını yazmıştır. Buradan ve çeşitli kaynaklardan Harezmi’nin yaşadığı çağlarda oldukça yaygın bir üne sahip olduğu anlaşılmıştır.
15. yüzyılda Çağatayca yazan şairlerden olan Lütfi’den sonra en güçlü isim sayılır. Döneminde üne sahip olan şair Harezmi ile alakalı günümüzde kütüphanelerdeki çeşitli kaynaklardan daha detaylı bilgi sahibi olmak mümkündür.
Haydar Harezmi Eserleri
Haydar Harezmi, eserlerini Çağatayca dilinde yazmıştır. 15.yüzyıl döneminde “Lütfi” adlı şair Çağatayca dilinde şiirler yazmıştır. Harezmi’nin döneminde ise ondan sonraki en güçlü isim olduğu belirtilmiştir. 14. Yüzyıl ve 15. Yüzyıl dönemlerinde yaşamış olan Şair Haydar Harezmi’nin eserleri ile büyük beğeni ve ilgi gördüğü de anlaşılmıştır.
Büyük Timur İmparatorluğunda yaşayan Şair Harezmi, Mahzen-el Esrar-Sırlar mahzeni adlı mesnevîsini; İskender Mirza adına yazmıştır. Tek nüshasının ise 1858 yılında Kazan’da basıldığı söylenir. Günümüzde ise halen İngiltere Londra’da yer alan müzede sergilenir. Şair Haremi’nin 14-15.yüzyıl dönemine damga vuran önemli şairlerden birisi olduğu söylenebilir.
Mahzenü’l-Esrâr’dan
Tilbeligim tuttı dimâgım yolın
Tolgadı bu nagme kulagım kolın
Tarttı ol mâye-i huş-yârlıg
Cân közige sürme-i bîdârlıg
Atse urup nâtıka müsta’celî
Yerhamuke’llâhu didi cân tili
Baş çıkarıp ışk köngül ceybidin
Başladı söz nusha-i lâ-reybidin
Zevk u heves tilge revânlık birip
Söz demine rûh-feşânlık birip
Gerçi kim endîşe atın sürdi rahş
Fikr bu terkîbge bagladı nakş