EDEBİYAT YOLU

Fazıl hüsnü dağlarca

26 Ağustos 1914 tarihinde İstanbul'da doğmuştur. Süvari yarbayı Hasan Hüsnü Bey'in oğludur. İlköğrenimini Konya, Kayseri, Adana ve Kozan'da, ortaöğrenimini Tarsus ve Adana ortaokulundan sonra girdiği Kuleli Askeri Lisesi'nde 1933 yılında tamamladı. Aile, Ataç, Çağrı, Devrim, İnkılapçı Gençlik, Kültür Haftası, Türkçe, Türk Dili, Türk Yurdu, Varlık, Vatan, Yeditepe, Yücel, Yenilik ve Yön gibi dergi ve gazetelerde şiirlerini yayımladı. 1935'te piyade subayı göreviyle Doğu ve Orta Anadolu'nun, Trakya'nın pek çok yerini dolaştı. Ordudaki hizmeti on beş yılı doldurunca, ön yüzbaşı rütbesiyle askerlikten 1950'de ayrıldı. 1952-1960 yılları arasında Çalışma Bakanlığı'nda iş müfettişi olarak İstanbul'da çalıştı. Âsû adlı eseriyle Yeditepe Şiir Armağanı'nı kazandı (1955-56).[1] Buradan ayrıldıktan sonra İstanbul Aksaray'da "Kitap" kitabevini açtı ve yayıncılığa başladı. Ocak 1960-Temmuz 1964 yılları arasında dört yıl Türkçe isimli aylık dergiyi çıkardı. İlk yazısı 1927'de Yeni Adana gazetesinde yayınlanan bir hikâyedir, İstanbul dergisinde 1933'te çıkan "Yavaşlayan Ömür" adlı şiiriyle adını duyurmaya başladı. Varlık, Kültür Haftası, Yücel, Aile, İnkılâpçı Gençlik, Yeditepe ve Türk Dili dergilerinde şiirleri çıktı. Bugüne kadar kendisine birçok ödül verilen şair 1967'de ABD'deki Milletlerarası Şiir Forumu tarafından "En iyi Türk Şairi" seçilmişti. Türk Dil Kurumu Yönetim Kurulu üyesiydi. Dil Devrimine ilişkin düşüncelerini Türk Dil Kurumu Koçaklaması'nda şöyle dile getirmiştir:

"Türk Dil Kurumunu kurarken Mustafa Kemal’in tek mutsuzluğu vardı
Türkçeyi sevdiğini daha Türkçe söyleyememek
Kimilerinin şimdi tek mutluluğu var
Türkçeyi sevdiklerini daha Osmanlıca söylemek...."

Toplumculuğunun temelinde insana ve insan hayatına saygı yatan Dağlarca, bu yüzden hiçbir edebî akım ve kişiden etkilenmeden kendi kozasını örer. Çok yazan ve üreten bir şair kimliğiyle, bağımsız kalarak hiçbir şairden etkilenmemiş, hiçbir akımın etkisinde kalmayarak şiirlerini yazmıştır. Onun sanat anlayışını şu cümlesi özetler:

“Sanat eseri hem bir saat gibi içinde bulunduğumuz zamanı, hem de bir pusula gibi gidilmesi gereken yönü işaret etmelidir.„

Türkçeye bakışını ise "Türkçem, benim ses bayrağım" diyerek Türkçe Katında Yaşamak adlı şiirinde sergilemiştir.

"Türk şiirinin büyük şairi" olarak tanımlanan Dağlarca, 94 yaşında zatürre tedavisi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.[2] Şair Fazıl Hüsnü Dağlarca, bu yılın ilk aylarında yaptığı bir röportajda ölümünden sonra Kadıköy'de yaşadığı evin müze haline getirilmesini vasiyet etmişti. Evini Kadıköy Belediyesi'ne bağışlayan Dağlarca, Mühürdar Caddesi'ndeki evinde kendisini ziyaret eden Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk'e, evinin müzeye dönüştürülmesi için vasiyette bulunmuştu. 20 Ekim 2008'de Karacaahmet Mezarlığına defnedilmiştir.

Yaşamından sonra evinde bulunan şiirleri "Kaçaklar" başlığı altına 3 kitapta toplanmıştır.

Eserleri

Bir zamanlar Sözcü dergisinde (1960) ve Vatan dergisinde (1961-1962) yazdığı, özdeyiş niteliğinde kısa düz yazıları bir yana bırakılırsa, yalnız şiirle uğraşan ve şiirlerini Türkiye’nin hemen hemen bütün edebiyat dergilerine yaymış olan Dağlarca’nın kitapları.

• Havaya Çizilen Dünya (1935)
• Çocuk ve Allah (1940)
• Daha (1943)
• Çakırın Destanı (1945)
• Taşdevri (1945)
• Üç Şehitler Destanı (1949)
• Toprak Ana (1950)
• Aç Yazı (1951)
• İstiklâl Savaşı-Samsun'dan Ankara'ya (1951)
• İstiklâl Savaşı-İnönüler (1951)
• Sivaslı Karınca (1951)
• İstanbul- Fetih Destanı (1953)
• Anıtkabir (1953)
• Âsû (1955)
• Delice Böcek (1957)
• Batı Acısı (1958)
• Hoo'lar (1960)
• Özgürlük Alanı (1960)
• Cezayir Türküsü (1961)
• Aylam (1962)
• Türk Olmak (1963)
• Yedi Memetler (1964)
• Çanakkale Destanı (1965)
• Dışarıdan Gazel (1965)
• Kazmalama (1965)
• Yeryağ (1965)
• Vietnam Savaşımız (1966)
• Açıl Susam Açıl (1967)
• Kubilay Destanı (1968)
• Haydi (1968)
• 19 Mayıs Destanı (1969)
• Hiroşima (1970)
• Malazgirt Ululaması (1971)
• Kuş Ayak (1971)
• Haliç (1972)
• Kınalı Kuzu Ağıdı (1972)
• Bağımsızlık Savaşı-Sakarya Kıyıları (1973)
• Bağımsızlık Savaşı-30 Ağustos (1973)
• Bağımsızlık Savaşı-İzmir Yollarında (1973)
• Gazi Mustafa Kemal Atatürk (1973)
• Arka Üstü (1974)
• Yeryüzü Çocukları (1974)
• Yanık Çocuklar Koçaklaması (1976)
• Horoz (1977)
• Hollandalı Dörtlükler (1977)
• Balinayla Mandalina (1977)
• Yazıları Seven ayı (1978)
• Göz Masalı (1979)
• Yaramaz Sözcükler (1979)
• Çukurova Koçaklaması (1979)
• Şeker Yiyen Resimler (1980)
• Cinoğlan (1981)
• Hin ile Hincik (1981)
• Güneş Doğduran (1981)
• Çıplak (1981)
• Yunus Emre'de Olmak (1981)
• Nötron Bombası (1981)
• Koşan Ayılar Ülkesi (1982)
• Dişiboy (1985)
• İlk Yapıtla 50 Yıl Sonrakiler (1985)
• Takma Yaşamalar Çağı (1986)
• Uzaklarla Giyinmek (1990)
• Dildeki Bilgisayar (1992)
• İçimdeki Şiir Hayvanı (2007)
• Mustafa Kemal'in Kağnısı
• Yavaşlayan Ömür

ÖDÜLLERİ

• 1946 Cumhuriyet Halk Partisi Şiir Yarışması Üçüncülük[3]
• 1956 Yeditepe Şiir Armağanı[3]
• 1958 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü[3]
• 1966 Türkiye Milli Talebe Federasyonu Turhan Emeksiz Armağanı[3]
• 1967 International Poetry Forum Yaşayan En İyi Türk Şairi (ABD)[3]
• 1973 Arkın Çocuk Edebiyatı Üstün Onur Ödülü
• 1974 Struga 13. Şiir Festivali Altın Çelenk Ödülü (Yugoslavya)[3]
• 1974 Milliyet Sanat Dergisi Yılın Sanatçısı
• 1977 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü[3]
• 2005 Vehbi Koç Ödülü[4]
• 2008 Kültür Sanat Hizmet Ödülü[5]

Ağır Hasta

Şair: Fazıl Hüsnü Dağlarca

Üfleme bana anneciğim korkuyorum
Dua edip edip, geceleri.
Hastayım ama ne kadar güzel
Gidiyor yüzer gibi, vücudumun bir yeri.

Niçin böyle örtmüşler üstümü
Çok muntazam, ki bana hüzün verir.
Ağarırken uzak rüzgarlar içinde
Oyuncaklar gibi şehir.

Gözlerim örtük fakat yüzümle görüyorum
Ağlıyorsun, nur gibi.
Beraber duyuyoruz yavaş ve tenha
Duvardaki resimlerle, nasibi.

Anneciğim, büyüyorum ben şimdi,
Büyüyor göllerde kamış.
Fakat değnekten atım nerde
Kardeşim su versin ona, susamış.

Ölü

Şair: Fazıl Hüsnü Dağlarca

Hangi mahallede imam yok,
Ben orada öleceğim.
Kimse görmesin ne kadar güzel,
Ayaklarım, saçlarım ve her şeyim.

Ölüler namına, azade ve temiz,
Meçhul denizlerde balık;
Müslüman değil miyim, haşa,
Fakat istemiyorum, kalabalık.
Beyaz kefenler giydirmesinler,
Sızlamasın karanlığım havada.
Omuzlardan omuzlara geçerken sallanmayayım,
Ki bütün azalarım hülyada.

Hiçbir dua yerine getiremez,
Benim kainatlardan uzaklığımı.
Yıkamasınlar vücudumu, yıkamasınlar,
Çılgınca seviyorum sıcaklığımı...