B-Pangram ve Pangram Haiku Tekniği

Pangram, herhangi bir dilin alfabesinde yer alan tüm harflerin kullanılması koşuluyla oluşturulmuş anlam ifade eden cümlelere verilen genel addır. Pangrama ‘alfabe cümleleri’ de denilmektedir.

Pangram, Yunanca’da ‘bütün, hepsi’ anlamına gelen ‘pan’ ve ‘harf’ anlamına gelen ‘gramma’ sözcüklerinden meydana gelir. Bu nedenle alfabedeki bütün harfler kullanarak kurulan cümlelere ‘pangram’ denilir. Bu cümlelerin sayısı benim gibi meraklıları tarafından gün geçtikçe artmaktadır.

Elektronik ortamda ve cihazlarda alfabe testi için kullanılan örneği bilgisayarınızı açtığınızda karşınıza çıkabilecek ‘The quick brown fox jumps over the lazy dog.’ cümlesidir. Bu cümle İngilizce alfabe için oluşturulmuştur.

Pangram cümleler, bilgisayarlarda fontları belirtmek için ve kişilerin el yazısı örneğini almakta kullanılır.

Türkçe pangram bir cümle söyleyebilmek için alfabemizdeki yirmi dokuz harfin aynı anda kullanılması gerekir. Bir pangram cümlede bu yirmi dokuz harf birer kez kullanıldıktan sonra ilave yararlanılan harf sayısı ne kadar azsa pangram da o oranda başarılıdır.

Türkçe alfabe için bazı pangram örnekleri aşağıda yer almaktadır:

Pijamalı hasta yağız şoföre çabucak güvendi.

Bahçede acı jambonlu zayıf tavukgöğsü pişir.

Bu vakıf koleji hep güçsüz, öğrenci yetişmedi.

Bugün fıstıkçı Şahap değil jöleci Yavuz alsa olur mu?

Jilet Seyfi ile dağcı Gürbüz, topal Harun’u çok fena dövmüşler.

Jübile, hepsi Eğitim Gönüllüleri Vakfı içindi, coşuyoruz.

Saftirik çocuk mahallede gördüğü kıza âşık olup jelibon veriyordu.

Vakfın çoğu bu huysuz genci plajda görmüştü.

Pangram cümle olur da pangram şiir olmaz mı düşüncesinden hareketle merak ederek denemeye çalıştım. Böylelikle ülkemizde ilk pangram şiir örnekleri ortaya çıktı.  

Pangram cümleler ile yazılan şiirlere 'pangram şiir' denir. Haiku ise 5-7-5 hece ölçüsünde yani toplam 17 heceli üç dize olarak yazılan aslı Japon edebiyatına dayalı bir şiir türüdür. Pangram bir şiir haiku olarak 5-7-5 hece olarak kaleme alınırsa ona da ‘pangram haiku’ denir. Bu terim edebiyatta, ilk kez tarafından ortaya atılmış ve ilk örneği tarafımca sunulmuştur.

Pangram haiku, adeta işkence gibi bir çalışmayı gerektirir. Kişiyi, matematik hesaplamayı ve edebiyatı birlikte kullanmaya zorlar. Pangram bir cümle kurmak çok zor bir çalışma iken bir de bu cümlenin şiir haline getirilmesi, şiirin bir haikuya dönüştürülmesi, yani şiirde tamı tamına on yedi hece olmasının sağlanması, 1. dizede beş hece, 2. dizede yedi hece ve 3. dizede beş hece kullanma zorunluluğu olması ve ortaya çıkan eserin şiirsel bir estetik taşıması gerekir.

HOŞTUN

Öyküde hoştun

Prestije bağımlı

Ve feci açgöz       

Şiirimde otuz sekiz harf bulunmaktadır. Böylelikle şiirde Türkçemizdeki yirmi dokuz harfin tamamı mutlaka en az birer kere kullanılmıştır. Sonuçta tuhaf, sıra dışı ve biraz da komik bir çalışma (deney) oldu.

Devam edecek-