Hz. osman'in (r.a) hayati ve cömertli̇ği̇

HZ. OSMAN'IN (R.A) HAYATI VE CÖMERTLİĞİ

Hz.Osman, Taif’te sıcak bir günde dünyaya geldi. Zengin bir ticaret adamı olan babası Affan bir ticaret seferi sırasında vefat edince Hz.Osman babasından kalan malları devraldı ve aynı işi icra etmeye devam etti. Giyinmeyi seven, giyimi kuşamı sevilen zengin biri olan Hz.Osman, Hz.Ebu Bekir ile de yakın arkadaştı. Teyzesi kendisine “Sen son Peygamberin damadı olacaksın, ona vahiyler gelmeye başladı” dedikten sonra bu olanları Ebu Bekir’e anlatmış, Hz.Ebu Bekir tarafından Hz.Muhammed’in huzuruna çıkarıldıktan sonra kelime-i şahadet getirip Müslüman olmuştur. Müslüman olmasının ardından Hz.Muhammed’in kızı Rukiyye ile evlenmiştir. Bedir savaşına Rukiyye’nin hastalığı sebebi ile katılamamışken, Bedir Savaşı’nın son zamanlarında Rukiyye vefat edince Hz.Muhammed kızının cenazesine katılamamıştır. Müslüman olduktan sonra tüm mal varlığını bağışlayan Hz.Osman büyük bir ticaret zekasına sahip olduğundan Medine’ye hicret ettikten kısa süre sonra kendi evini aldı ve Yahudilerin ticaret işlerini kontrol ettiği Medine’de Müslümanlar için bir ticaret ağı oluşturup Müslümanları rahatlatmıştır. Uhud Savaşının ardından Hz.Muhammed’in diğer kızı Ümmü Gülsüm ile bir evlilik gerçekleştirdi. Hz.Ömer’in son yıllarında oluşturulan kurulda Hz.Osman halife seçilmiş Hz.Ali de bu kararı desteklemiştir. 12 yıl boyunca halifelik yaparak en uzun süre halife kalan Hz.Osman, ilk altı yıllık halifelik sürecinde Hz.Ali ile beraber kararlar vermiş, onun görüşlerini almıştır. Hz.Ebu Bekir tarafından oluşturulan Kur’an mushafının çoğaltılması konusunda Hz.Ali ile hemfikir olup diğer Mushafları imha etmiştir. Hz.Osman’ın ikinci altıncı yılında izlediği politikalardan hoşnut olmayan isyancılar Hz.Osman’ın evini kuşattıktan sonra Hz.Ali isyancılara çıkışmış, kafirlere bile yakışmayan bu hareketlerine son vermelerini söylemiştir. Hz.Hasan ve Hz.Hüseyin ile birlikte diğer Müslümanları da Hz.Osman’ın evini koruması için görevlendirmesi pek işe yaramamış, isyancılar diğer evlerin damlarından atlayarak Hz.Osman’ı öldürmüşlerdir. Hz.Osman’ın ölümünden sonra halife seçilen Hz.Ali’nin Hz.Osman’ın katillerini bulamaması Müslümanlar arasındaki ilk fitneyi ortaya çıkarmış ve Müslümanlar arasındaki görüş ayrılıkları daha keskin hale gelmiştir.

KITLIKTA YOKSULLARA ERZAK DAĞITMASI

Halife Hz. Ebu Bekir döneminde bir kıtlık yaşanmıştı. Halk¸ durumlarını halifeye iletmek için¸ ona gitti ve şöyle dedi: “Ey Allah'ın elçisinin halifesi! Ne yağmur yağıyor ne toprak yeşeriyor¸ insanlar açlıktan ölme korkusu içindedirler. Bu konuda ne düşünüyorsun?” Halife Hz. Ebu Bekir de¸ “Gidin¸ biraz bekleyin¸ ümit ediyorum ki Allah Teâl⸠size bir kapı açacaktır.” diyerek bir yandan vatandaşlarını teselli etmeye çalışmış¸ diğer yandan da hummalı bir arayış içine girmişti. O gün akşama doğru Hz. Osman'a ait bir ticaret kervanının Şam'dan gelmekte olduğu ve ertesi sabah kervanın Medine'ye ulaşacağı haberi geldi.

Hz. Osman¸ Şam'dan erzak yüklü 100 deve getirmişti. Develerin yükleri buğday¸ zeytinyağı ve kuru üzümdü. Develer¸ Hz. Osman'a ait alana alınıp yükleri indirilince şehir esnafı gelip karşısına toplandılar. Hz. Osman onlara “Evet¸ ne istiyorsunuz?” diye sorunca esnaf: “Ne için geldiğimizi biliyorsun¸ şu malını çabucak bize sat da gidelim. Bak¸ halkımız aç ve perişan¸ bu malı bekliyorlar.” dediler. Bunun üzerine Hz. Osman: “Peki¸ hay hay¸ ama söyleyin bakayım¸ bana ne kadar kâr bırakacaksınız?” diye sorunca: “Ölçek başına bir veya iki dirhem veririz.” dediler Hz. Osman: “Bundan daha fazlasını veren oldu.” diye itiraz edince; “Peki¸ dört dirhem verelim.” diyerek pazarlığa devam ettiler. Fakat Hz. Osman¸ bu kez de yine: “Bundan daha fazlasını verdiler.” dedi. Esnaf¸ bu sıkı pazarlık karşısında: “Peki¸ beş dirhem verelim¸ yetmez mi?” deyince Hz. Osman: “Hayır¸ daha fazlasını verdiler.” dedi ve diretti. Bu durumu hayretle karşılayan esnaf: “Ey Osman! Medine'de bizden başka esnaf yok. Bizden önce de buraya başka birileri gelmediğine göre sana bundan daha fazla kâr veren kim olabilir?” diyerek hayretlerini ifade ettiler.

Esnaf¸ bu durumu Halife Hz. Ebu Bekir'e bildirip üzüldüklerini ifade ettiler. Hz. Ebu Bekir¸ Hz. Osman'ı herkesten iyi tanıdığı için onlara şöyle dedi: “O¸ Rasûlullah'ın damadı olmakla şeref kazanmıştır. Cennette de onun arkadaşıdır. Siz onun sözünü yanlış anlamışsınızdır. Buyurun¸ beraber gidelim ve durumu kendisinden öğrenelim.” Hz. Osman'ın yanına vardıklarında Hz. Ebu Bekir: “Ey Osman¸ bu insanlar sözlerine üzülmüşler. 

Ne dersin? Meselenin aslı nedir?” dedi. 

Hz. Osman şöyle cevap verdi:

***********************************

“EY RASÛLULLAH’IN HALİFESİ! ONLARDAN DAHA İYİ ALICI OLAN BİRݸ 1’E 700 VERİYOR. BİZ DE BUĞDAYI 1’E 700 VERENE SATTIK.” HZ. OSMAN BU SÖZLERİYLE¸ KERVANDAKİ MALINI ALLAH YOLUNDA SADAKA OLARAK VERDİĞİNİ İFADE ETMEK İSTİYORDU.

***********************************

En sonunda Medine’nin toptancı esnafına niyetini şu şekilde açıkladı:

“Bakınız¸ Yüce Allah şahidimdir. Bu kervanın yükünün tamamını sırf Allah rızası için perişan durumdaki insanlara ve Müslümanların yoksullarına sadaka olarak dağıtmaya niyet etmiş bulunuyorum.”

Halife Hz. Ebu Bekir¸ Hz. Osman’ın bu cömert tutumunu çok beğendi ve O’nu alnından öptü. Bundan sonra Hz. Osman¸ 100 deveden indirdiği erzakı Medine’de bulunan fakir insanlara karşılıksız olarak dağıttı.

Kaynak:

https://islamansiklopedisi.org.tr/osman

https://islamansiklopedisi.org.tr/hulefa-yi-rasidin

Hz. Osman Zinnûreyn, Ramazanoğlu Mahmud Sâmî, sf. 140.)