Devlet ne i̇le ayakta kalir

Komşum ve çocukluk arkadaşım ilahiyatçı emekli öğretmen 

İbrahim Müezzinoğlu ile babaocağında olduğumda 

zaman zaman yanıma gelir, 

semaverde demlediğim tavşan kanı çayı içerken sohbet ederiz. 

Bu sohbetlerde genelde İbrahim Hocam, 

İbni Haldun’un Mukaddime kitabından bilgiler verir. 

Geçenlerde akşam ezanı okunmadan beş on dakika önce 

İbrahim Hocam kapımızı çaldı. 

“Şükrü, güzel bir mercimekli pilav, 

bahçeden yetiştirdiğim bamya yemeği, 

yufka, mor kelle soğan ve ayran  var. 

Yemek ister misin?”dedi. 

“Körün istediği bir göz Allah verdi iki göz” misali 

“Neden olmasın. 

Bende de Delice üzümü var. 

Getir yiyelim,“ dedim. 

Sağolsun havluya sofrayı kurduk. 

Karşılıklı yufka ekmekleri mercimekli bulgur pilavını 

ve bamyayı midelere indirdik. 

Hava karardığı için çayı semaver yerine 

tüplü  ocak üzerinde demledim.

Selocan da (Selahattin Cihan) çaya daha sonra iştirak etti. 

Yine geç vakte kadar güzel bir sohbet ettik. 

Ara sıra anlattığımız başımızdan geçen 

yaşanmış hayat hikayelerimizle güldük. 

Yine İbrahim Hoca, İbni Haldun’un Mukadimesi’nden 

devlet yönetimi ile ilgili konulardan bahsetti. 

Ben de “İbrahim Hocam, Ankara’ya gider gitmez, 

devamlı atıf yaptığın bu kitabı okuyacağım. 

Anlattıkların çok hoşuma gitti “ dedim. 

Ve sözümü tuttum. 

Kitaplığımda bu kitap varmış. 

Şu anda 75. sayfaya kadar okudum. 

Burada iki filozofun 

devletin ayakta kalması ile ilgili sözleri dikkatimi çekti. 

Bakın yüz yıllar önce bu bilim adamları 

bu konuda ne demişler bir göz atalım:

“Devlet asker ile, asker de mal ile ayakta kalır. 

Mal vergi ile, vergi kalkınmışlık ile, 

adalet valilerin işlerini düzgün yapmalarıyla, 

valilerin işlerini yapması da 

vezirlerin işlerinde sağlam olmasıyla sağlanır. 

Bunların hepsinden önce, 

Hükümdarların halkının durumunu bizzat takip etmesi 

ve onları yola getirmeye müktedir olması gelir. 

Böylece yönettiklerinin ona değil, 

onun yönettiklerine hakim olması sağlansın.” (Enûşirvan)

“Dünya, bir bostandır ve 

o bostanı koruyan duvar devlettir. 

Devlet kanunla yaşayan bir kuvvettir. 

Kanunu uygulayıp tatbik eden Hükümdardır. 

Hükümdarlık askerlerin desteklediği bir düzendir. 

Askerleri ayakta tutan maldır. 

Mal halkın topladığı rızıktır. 

Halk, adaletle korunup gözetilen kölelerdir. 

Adalet, dünyanın kendisiyle 

ayakta durduğu cana yakın bir dosttur. 

Dünya bir bostandır....” 

(Aristo, Siyasetname) (1)

Bu değerli kitaptan çok faydalanacağımı umut ediyorum. 

Rabbim iki cilti en kısa zamanda okumayı, 

anlamayı nasip etsin.

(1) Kaynak; İbn-i Haldun,Mukaddime,Çeviren:Halil Kendir, 

Yeni Şafak Kültür Armağanı, 

1.cilt, s.74, Eylül 2004, İstanbul.

NOT...

Yazı Emekli öğretmen

Şükrü Bilgili hocanın kaleminden alınmıştır..